Politoeren: het proces.

 Wij doen het alvast iets uitgebreider maar het blijft: "Politoeren in een notendop". Wie echt het naadje van de kous wil weten volgt onze populaire cursus politoeren.
           
Over politoeren zouden we wellicht een heel boek kunnen schrijven en dat heb ik dus maar gedaan. Het is hier te bestellen. Op één webpagina kunnen we u dan ook onmogelijk alles vertellen over deze techniek maar we hopen met deze korte introductie toch een tipje van de sluier voor u op te kunnen lichten.

Politoeren, zoals we dat nu nog kennen, is rond 1820 door de Franse meubelmakers ontwikkeld die ontdekten dat je hout met het product “schellak”  véél mooier af kon werken dan met de tot die tijd gebruikelijke producten als bijenwas en lijnolie. Deze techniek wordt daarom ook wel  “French polishing” genoemd.

Laten we eens kijken welke stappen hij globaal doorliep om een gepolitoerd meubel in ere te herstellen... (we gaan er even van uit dat het hout- en fineerwerk nog helemaal in orde is.)

Stap 1: Redden wat er te redden valt
Politoeren is een erg arbeidsintensief proces zodat we graag zoveel mogelijk van de bestaande afwerking intact laten. De eerste stap is dan ook eenvoudig schoonmaken met een zeepsopje. U zult versteld staan wat dat al niet doet!
Blijkt dit onvoldoende om de laag op te frissen dan gaan we wat steviger te werk en gebruiken we de polish reviver. Dit product verwijdert oude waslagen & vuil en lost bovendien de bovenste laklaag een weinig op waardoor kleine krasjes weer dicht vloeien. Als ook dit onvoldoende is, gaan we steeds iets grover te werk tot we uiteindelijk zo nodig de hele laklaag verwijderen met behulp van afbijt. We gebruiken daarvoor liever géén gewone afbijtmiddelen omdat die een aantal vervelende nadelen kennen maar maken daarvoor gebruik van de speciale afbijt zonder spoelen of de afbijt extra krachtig en staalwol grofte 0 of 00. Op die manier verwijderen we de afwerklaag én laten we de poriën gevuld.

Stap 2: De voorbereiding is het halve werk
Nu het hout volledig schoon is, beginnen we met de zo belangrijke voorbereiding. Fineer-reparaties worden glad gemaakt met een schraapstaal, zwarte plekken worden verwijderd met oxaalzuur, gaatjes worden in de juiste kleur gevuld met schellakstaven, eventueel wordt er gebleekt met waterstofperoxide en er wordt geschuurd met goed schuurpapier. Met welke grofte we beginnen hangt af van de staat van het werkstuk maar waar we eindigen is gelijk: bij voorkeur korrel 2500. Eventueel kan dan het werkstuk worden geolied.
Door het schuren is het oppervlak weliswaar al aardig vlak geworden maar zullen de poriën van het hout nog (gedeeltelijk) leeg zijn zodat de volgende stap het vullen van deze poriën is. We maken daarvoor meestentijds gebruik van puimsteenpoeder of tripolipoeder dat we als heel fijn schuurmiddel gebruiken. Het schuren met één van deze produkten doen we met een dot die bestaat uit een  absorberende binnenzijde en een niet pluizende buitenzijde van katoen. De dot maken we vochtig met ethanol (alcohol) van minimaal 95%. Door de dot stevig over het werkstuk te wrijven ontstaat er een ”papje” van stof en ethanol. Dit papje schuurt het oppervlak nóg fijner en vult de poriën. Een vermoeiend werkje maar als deze stap gereed is begint het werkstuk al te glanzen en wordt het alleen maar leuker!

Stap 3: Aanbrengen van de politoerlagen
Er kan nu begonnen worden met het aanbrengen van de daadwerkelijke lagen politoervernis. Deze vernis maken we om een aantal redenen bij voorkeur zelf door schellak-schilfers op te lossen in ethanol. We krijgen zo een lak die we niet met een kwast maar met een politoerdot op het werkstuk aanbrengen. De dot wordt daarvoor gevuld met politoervernis en ethanol en lichtjes over het werkstuk bewogen dat zo wordt bevochtigd met de vernisoplossing. De ethanol vervliegt en wat achterblijft is een héél dun laagje schellak. Tijdens dit proces maken we bovendien gebruik van politoerolie om te voorkomen dat de dot gaat plakken. Op deze wijze brengen we een groot aantal laagjes schellak aan die we gelijkmatig over het oppervlak verdelen.

Stap 4: Afwerken van de afwerking
Als er voldoende schellak is aangebracht moet de gebruikte olie worden verwijderd met ethanol hetgeen een erg kritisch en gevaarlijk karwei is. Passen we namelijk te veel ethanol toe dan lossen we de zo moeizaam opgebouwde afwerklaag weer volledig op! Als  ook de olie verwijderd is kan het oppervlak bijvoorbeeld nog iets doffer worden gemaakt en/of worden gehard met polish reviver maar ach, zeiden we al niet dat deze introductie veel te kort zou zijn?...